Katkıda Bulunan: Dr. Ecz. Yelda Akıllıgöz
‘’Gözü ve Zihni Senkronize Etme Sanatı’’
Giriş
Kontemplatif fotoğrafçılık, zihin edimi ve yaşam tarzının doğu felsefesi öğretisiyle bir araya getirildiği neşeli, günlük bir sanattır. Miksang adı verilen doğu felsefesinin temelinde, huzurlu bir yaşam sürebilmek için dingin ve sakin duygudurumu, seeing fresh (taze bakış, fresh eye) olarak ifade edilen bakış altında rahatlatıcı, stresi azaltıcı, karmaşık ilişkilerde direnmeye ve diretmeye neden olmama, düşünce karışıklığından kurtarıcı, kendiliğinin farkında olma, insanları ve içinde yaşanılan görünür dünyayı, durum ve olayları olduğu gibi kabul etme, yorumlamama, olayların nedenlerine değil; nasıl vuku bulduklarına odaklanma öğretileri yer almaktadır.
Bu felsefenin öğreticisi olan, özellikle kontemplatif disiplin ile sanatsal süreç arasındaki ilişkide içgörüleriyle bilinen Chögyam Trungpa Rinpoche, Darma ve Şambala öğretilerini hem yaşama hem de sanatçı kişiliği nedeniyle kontemplatif fotoğrafta uygulamıştır. Kontemplatif fotoğrafın temeli, şeyleri duyular vasıtasıyla ve ilk haliyle görebilmek, öğretilerden uzak durmak, her yerde mevcut olmak, fotoğraf üzerinde işleme yapmamak ve teknik olarak gelişmiş ekipmana ihtiyaç duymamaktır. Temel öğeler, renk, ışık, çizgi, doku, desen, biçim, yüzey, uzay ve uzaydaki noktalardır.
Semantik Anlam
Contemplate fiili; düşünmek, düşünüp taşınmak, tasarlamak, seyretmek, niyet etmek, süzmek, dalmak, uzun uzun bakmak, Contemplative tefekkürle ilgili, düşüncelere dalmış, dini düşüncelere dalmış, dalgın, düşünceli, derin düşünceye dalmış, meditatif anlamlarına gelmektedir. Immanuel Kant, aydınlanma çağında ‘’Contemplation’’ kavramını, evreni seyretme, tefekkürle düşünme olarak ifade etmiştir.
Kontemplatif fotoğrafçılık;
- Miksang Kontemplatif
- Nalanda Miksang Kontemplatif
şeklinde 2 gruptur.
1) Miksang Kontemplatif Fotoğrafçılık
Miksang, Tibetçe ‘’iyi göz, saflaştırılmış göz’’ anlamlarına gelmektedir. İyi göz, insanın yorumdan uzak saf bir şekilde görebilme yeteneğidir. Miksang, Chögyam Trungpa Rinpoche (1939-1987)’nin Darma öğretilerine dayanmaktadır. Kontemplatif fotoğrafçılık, kendine has, açık bir dünya görüşü ile görsel üretmeyi amaçlar (Chögyam Trungpa Institute, 2024). Hiltrud Enders için kontemplatif fotoğrafçılık günlük bir sanat, strese iyi gelen, neşe veren bir fotoğrafçılıktır (Enders, 2019).
Yansımalar, renkler
Doğduğumuz andan itibaren önce ışığı, renkleri, şekilleri görürüz. İlerleyen zamanda şeylerin ne olduğunu bilebiliriz. Masayı öğrendiğimiz zaman, masa dendiğinde zihnimizdeki masa imajı ile değiştirilir. Dolayısıyla ışığın nesne ile etkileşimine artık dikkat etmeyiz. Yani görme engellenir. İşte bu görmeyi tekrar edinmek gerekir. Kontemplatif fotoğrafçılıkta görme ve düşünme farklıdır. Düşünme edimi dünya ile fikirler ve zihinsel imgeler aracılığı ile olurken; görmek, şeyleri olduğu gibi algılamaktır. Bu çok hızlı gerçekleşen süreçte; ışığın nesnelere çarpmasını takiben nesneyi görmek yerine daha önceki deneyimlerimize istinaden zihnimizdeki imgesini görürüz. Sonrasında nesne hakkında bir fikre sahip olup düşüncemizi dile getiririz.
Günlük yaşantımız, hızlıdır, karışıktır. Kontemplatif fotoğrafçılık ise yavaş ve neşeli bir süreçtir. Dünyayı doğrudan algılamayı sağlar. Yargılamadan uzak tutar. Güzellikler yeniden keşfedilir. Çevre hakkında fikir beyan etmemizi önler. Her şeyi olduğu gibi görmeyi, kabul etmeyi sağlar. Yorucu yorumlamalardan uzak tutar. Rahatlatır. Bizi ön yargılardan uzaklaştırır.
Renkler, desen, şekiller
Gölge, renkler
Andy Karr ve Michael Wood, kontemplatif fotoğrafçılık pratiğini üç aşamalı olarak tanımlar: 1.Önce doğal olarak meydana gelen bakışları ve düşünceli zihni tanımayı öğreniriz (Algı patlaması dediğimiz şeyle bağlantı kurmak)
2. Daha sonra bu bağlantıyı daha ileriye bakarak dengeleriz (Görsel algı ile çalışmak)
3. Son olarak, bu zihin durumundan fotoğraflar çekiyoruz (Gördüklerimizin karşılığını oluşturur) (Vink).
Yansımalar, çizgiler, renkler, desen
Karr ve Wood, The Practise of Contemplative Photography: Seeing the World with Fresh Eyes adlı eserlerinde, Miksang kontemplatif fotoğraf öğelerinin; yansıma, gölgeler, renkler, boşluklar ve desenlerden oluştuklarını ifade etmektedirler.
Gölge
Boşluk
Çizgiler
Fotoğraflar: (Akıllıgöz, Mayıs-2024)
2) Nalanda Miksang Kontemplatif Fotoğrafçılık
Bu öğretide Chögyam Trungpa’nın öğretilerinin ilkel bir uyum olan “temel iyilik” dediği şeyle bağlantı kurulur. Buna dayanarak basit, güçlü ve canlı görüntüler oluşturulur.
Nalanda Miksang, Şambala (Shambhala) Budist öğretilerini temel almaktadır. Bakma ve görme, Algı flaşı ile Senkronizasyon adlı 3 temel öğe üzerine odaklanarak; fotoğrafçılıkta gözleri ve zihni özgürleştirmeye çalışır. Şambala, ‘’huzur, sükûnet, mutluğun yeri’’ anlamlarına gelmektedir. Chögyam Trungpa için Şambala, özünü insan bilgeliğinden almaktadır. Bu öğretide huzur için bilgelik, şefkat ve cesaret unsurları ön plandadır ve bu özellikler insanın evrensel özellikleridir.
Yaşamımızda var olan olayların nedenleri değil; nasıl oldukları önemlidir. Bu geleneğin sembolü, cesaretli, uyanık ve keskin gözlü olan kartaldır. İnsan da hayatında zorluklarla mücadele edebilmek için kartal gibi olmalıdır. Gücün özü, insan yüreğinin derinliklerinde vuku bulan samimi, saf, duru iyilikten kaynaklanmaktadır. Ham, açık ve ortada olan duygulardır. Bu duygularla direnecek ve diretecek kişi ve durumlar kalmaz. Bu durum ayrıca kendiliğinin de farkında olmaktır.
Bu konuda Trungpa şöyle der; ‘’ Farkındalık için bir efor sarfetmeye gerek yoktur, bir boşluk bulduğunda o zaten gelir. Farkındalık, rüzgar gibidir. Kapıları ve pencereleri açtığınızda, her halükarda içeri girer.’’ Divya Beste Dolanay da, ‘’Her şey değişir, hiçbir şey kalıcı değildir. Kendini akışa bırak ve geleni, gideni kabul et’’ şeklinde yorumlar’’ (Divya, 2011).
- Bakma ve görme
- Algı
- Senkronizasyon
öğretilerinde ilk basamak, renk, ışık, yüzey, uzay ve uzaydaki nokta öğelerine odaklanmak gereklidir.
Sarı yüzeyde nesne
Işık
Kırmızıyı kırmızı olarak görmek, kırmızının farklı tonlarıyla birlikte gözler ve zihin arasında farklı duygudurumlarının ifadesini algılamak gerekir.
Kırmızı
Kırmızı, gölge
Renkler ve metal parça
Sonrasında ışık, doku, desen, boşluk ve uzayda noktaları fark edebilmektir.
Pencereler
Vektörler ve Elektrik direği
Daha sonra kaosa girilir. Camlarda gerçekleşen optik yanılsamalar buna örnektir. Son seviye Karışıklıkların içinde saf olanı, geriye yansıyanı görebilmektir.
Yansıma
Yansıma
Fotoğraflar: (Akıllıgöz, Mayıs-2024)
Sonuç
Kontemplatif fotoğrafçılık, gözler ve zihnin bir araya getirilebildiği, bir görüntünün saf özelliklerini, özünü içeren neşeli bir günlük sanat türüdür. Seeing fresh (taze bakış, fresh eye) olarak ifade edilen bakış altında rahatlatıcı, stresi azaltıcı, karmaşık ilişkilerde direnmeye ve diretmeye neden olmama, düşünce karışıklığından kurtarıcı, kendiliğinin farkında olma, insanları ve içinde yaşanılan görünür dünyayı, durum ve olayları olduğu gibi kabul etme, yorumlamama, olayların nedenlerine değil nasıl vuku bulduklarına odaklanma gibi psikolojik ve felsefi öğretileri içermektedir. Duyulara dayanan bu fotoğraflar hayatın karmaşıklığı içerisinde, öğretilere dayanmadan, içsel yorumlara meydan vermeden, görselleri sonrasında işlemeden tamamen saf bakış ile çekilen renk, ışık, çizgi, doku, desen, biçim, yüzey, uzay ve uzaydaki nokta öğelerine odaklanmaktadır.
NOT: Yazı bilgi amaçlıdır. Fotoğrafların tamamı Dr. Ecz. / Felsefeci / Fotoğrafçı Yelda Akıllıgöz’e aittir. İzin alınmadan kullanılamaz.
Kaynakça
- Akıllıgöz, Yelda (Mayıs-2024). Kontemplatif Fotoğraflar. Görence E-Dergi (21), 49-61. https://imgezen.com
- Dolanay, Beste Divya (2011). yogaDivya. https://yogadivya.net/meditasyon-yazilari/new-york-sokaklarinda-shambhala-kralligina-yolculuk/ (Erişim: 24.7.2024)
- Enders, Hiltrud (2019). What is Miksang? https://miksang-fotografie.de/en/que-es-miksang/ (Erişim: 23.7.2024)
- Karr, Andy ve Wood (2011). Michael The Practise of Contemplative Photography: Seeing the World with Fresh Eyes, Shambhala Publications: CO.
- Vink, Helen.Miksang Photography: See, feel, enjoy. https://miksang.eu/ (Erişim: 23.7.2024).
- https://en.m.wikipedia.org/wiki/Miksang (Erişim: 23.7.2024)
- https://miksang.org/ (Erişim: 23.7.2024)
- https://miksang.org/event/color-plus-plus-an-introduction-to-found-modern-art-online/ (Erişim: 24.7.2024).
- https://miksang.org/miksang-contemplative-photography-path/intro-contemplative-photography/ (Erişim: 24.7.2024)
- https://miksang.org/miksang-contemplative-photography-path/level-2-the-heart-of-vision/ (Erişim: 24.7.2024)
- https://miksang.org/miksang-contemplative-photography-path/level-3-absolute-perception/ (Erişim: 24.7.2024)
- https://www.amazon.com.tr/Looking-Seeing-Nalanda-Contemplative-Photography/dp/0692383522 (Erişim: 23.7.2024)
